Nhiều bạn lo lắng rằng khi dùng serum có thể khiến da trở nên nhạy cảm hơn, dễ bị sạm đen, thâm nám hoặc kích ứng khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ mối quan hệ giữa serum và ánh nắng, hướng dẫn cách sử dụng an toàn, gợi ý lựa chọn sản phẩm phù hợp và đặc biệt là trả lời cho câu hỏi “dùng serum có bị bắt nắng không”.

Nội dung chính

I. Serum có thực sự gây bắt nắng không?

Nếu bạn đang sử dụng serum có chứa thành phần hoạt tính mạnh như Retinoids, AHA, BHA…, việc thoa serum lên da có thể khiến da trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời, khiến cho da trở nên sạm đen hơn ban đầu. Tuy nhiên, nếu bạn biết cách lựa chọn, sử dụng serum và chăm sóc da phù hợp, việc dùng serum hoàn toàn không làm cho da bắt nắng.

“Bắt nắng” hay “ăn nắng” là hiện tượng da trở nên nhạy cảm hơn với tia UV, dẫn đến các biểu hiện như dễ sạm đen, hình thành nám, tàn nhang, mẩn đỏ, cảm giác nóng rát, hoặc thậm chí là cháy nắng khi tiếp xúc với ánh nắng mà không được bảo vệ kỹ càng.

Nguyên nhân cốt lõi là do một số serum hoạt động bằng cách thúc đẩy tái tạo da, loại bỏ tế bào chết bề mặt. Quá trình này có thể tạm thời làm lớp da mới lộ ra mỏng manh hơn, yếu hơn và dễ bị tác động bởi tia UV. Một số thành phần khác có thể ảnh hưởng đến khả năng tự vệ tự nhiên của da.

Tham khảo thêm những thông tin cần biết về serum tại bài viết: Serum là gì? Công dụng & lưu ý khi dùng

II. Đâu là các thành phần serum dễ gây bắt nắng?

1. Retinoids (Retinol, Tretinoin, Adapalene, Tazarotene)

Retinoids là hoạt chất đã không còn xa lạ trong việc kích thích tái tạo tế bào, tăng sinh collagen, giảm nếp nhăn, và điều trị mụn hiệu quả. Tuy nhiên, chúng có thể thúc đẩy quá trình sừng hóa và thay mới tế bào, khiến lớp biểu bì tạm thời mỏng đi. Lớp da non mới hình thành còn yếu và rất nhạy cảm với tác động của tia UV.

2. AHA (Alpha Hydroxy Acid – ví dụ: Glycolic Acid, Lactic Acid)

AHA là một dạng tẩy tế bào chết hóa học hoạt động trên bề mặt da, giúp làm sáng da, cải thiện kết cấu sần sùi và làm đều màu da. Nhưng cũng bởi cơ chế loại bỏ lớp tế bào sừng già cỗi ở bề mặt, AHA vô tình làm lộ ra lớp da mới non trẻ hơn. Lớp da này mỏng manh và nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời.

3. BHA (Beta Hydroxy Acid – ví dụ: Salicylic Acid)

Cũng là một loại tẩy tế bào chết như AHA, BHA giúp tẩy tế bào chết sâu bên trong lỗ chân lông, kháng viêm và hỗ trợ điều trị mụn, đặc biệt là mụn đầu đen và mụn ẩn. Mặc dù BHA thường được coi là ít gây nhạy cảm ánh sáng hơn AHA, việc làm sạch sâu và loại bỏ tế bào chết vẫn có thể khiến da trở nên nhạy cảm hơn với tia UV, đặc biệt khi sử dụng ở nồng độ cao hoặc kết hợp với các sản phẩm treatment mạnh khác.

4. Hydroquinone

Hydroquinone là hoạt chất phổ biến thường thấy trong kem bôi, mỹ phẩm làm trắng và trị nám, tàn nhang. Nó hoạt động bằng cách ức chế enzyme tyrosinase, từ đó làm giảm sản sinh melanin – sắc tố quy định màu da. Nhưng bạn nên biết, melanin cũng là cơ chế bảo vệ tự nhiên của da trước tia UV. Khi melanin giảm, da mất đi một phần “lá chắn” tự nhiên này và dễ bị tác động từ ánh nắng mặt trời hơn.

5. Vitamin C

Vitamin C (đặc biệt là L-Ascorbic Acid – LAA) là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ da khỏi gốc tự do do tia UV gây ra và thường được khuyên dùng vào ban ngày để tăng hiệu quả của kem chống nắng. Tuy nhiên, ở nồng độ cao (trên 20%) hoặc trong các công thức có độ pH thấp, LAA có thể gây kích ứng và tăng độ nhạy cảm tạm thời ở một số làn da, đặc biệt nếu da chưa quen sử dụng hoặc hàng rào bảo vệ da đang yếu.

6. Benzoyl Peroxide

Benzoyl Peroxide là một thành phần phổ biến trong điều trị mụn viêm, mụn bọc. Thành phần này có thể làm khô da, gây bong tróc. Khi da khô và lớp màng bảo vệ bị tổn thương, da sẽ trở nên mỏng manh và dễ bị tác động bởi ánh nắng hơn.

7. Một số loại tinh dầu có tính quang độc

Các loại tinh dầu họ cam quýt (chanh, cam, quýt, bưởi, bergamot), tinh dầu rễ cây bạch chỉ (angelica root oil). Chúng có chứa các hợp chất furocoumarins. Khi các chất này tiếp xúc với tia UV, chúng có thể gây ra phản ứng viêm da, bỏng rát, thậm chí là tăng sắc tố sau viêm. Vậy nên, bạn cần kiểm tra kỹ bảng thành phần serum, đặc biệt là các sản phẩm serum từ thiên nhiên nếu bạn có ý định sử dụng chúng vào ban ngày.

III. Bật mí mẹo dùng serum an toàn không lo bắt nắng, ăn nắng

May mắn là, bạn hoàn toàn có thể tận hưởng lợi ích từ serum mà không phải lo lắng quá nhiều về việc da bị bắt nắng nếu áp dụng các biện pháp phòng ngừa và sử dụng đúng cách.

1. Luôn sử dụng kết hợp cùng kem chống nắng

Đây là bước quan trọng nhất và là bắt buộc khi sử dụng bất kỳ loại serum nào, đặc biệt là những loại có khả năng gây bắt nắng. Kem chống nắng cũng là bước thiết yếu trong mọi chu trình dưỡng da, dù bạn có dùng serum treatment hay không.

Để chọn kem chống nắng phù hợp, bạn nên tham khảo các yếu tố bao gồm:

Phổ rộng: Bảo vệ da khỏi cả tia UVA (gây lão hóa, thâm nám) và UVB (gây cháy nắng, đỏ rát).
Chỉ số SPF từ 30 đến 50+: Chọn SPF50+ nếu bạn hoạt động ngoài trời nhiều hoặc đang dùng các serum hoặc mỹ phẩm treatment mạnh.
Chỉ số PA: Chọn loại có PA+++ hoặc PA++++.
Quan trọng nhất là phải chọn đúng kem chống nắng có kết cấu phù hợp với da (da dầu, da khô, da nhạy cảm) để tránh bí tắc hay khó chịu.

2. Thoa serum đúng thời điểm

Các serum chứa thành phần dễ gây nhạy cảm ánh sáng mạnh (như đã nêu trên) nên được sử dụng DUY NHẤT vào buổi tối. Lý do là bởi ban đêm là thời điểm da tái tạo, ít tiếp xúc với tia UV, giúp các hoạt chất phát huy tác dụng tối đa và giảm thiểu nguy cơ bắt nắng.

Đối với Vitamin C, các dạng ổn định có thể được sử dụng vào buổi sáng để tăng cường khả năng chống oxy hóa và bổ trợ cho hiệu quả của kem chống nắng. Tuy nhiên, nếu bạn đang sử dụng dạng L-Ascorbic Acid nồng độ cao hoặc có làn da nhạy cảm, việc sử dụng vào buổi tối có thể an toàn hơn.

Đối với các serum dưỡng ẩm và phục hồi như những sản phẩm chứa Hyaluronic Acid, Peptides, Niacinamide hay Vitamin B5 thường dịu nhẹ và có thể linh hoạt sử dụng cả sáng lẫn tối mà không gây lo ngại.

Tìm hiểu thêm: Cách dùng serum vào ban đêm mang lại hiệu quả cao

4. Bảo vệ da trước tác nhân bên ngoài

Ngoài việc thoa kem chống nắng đầy đủ, các biện pháp che chắn vật lý sẽ giúp tăng cường hiệu quả bảo vệ da, đặc biệt quan trọng khi bạn đang sử dụng các sản phẩm treatment hoặc vào những ngày nắng gắt:

Đội mũ rộng vành.
Đeo kính râm có khả năng chống tia UV.
Mặc áo dài tay, quần dài, sử dụng các loại trang phục chống nắng chuyên dụng.
Hạn chế ra ngoài vào những thời điểm cường độ tia UV cao nhất trong ngày (thường từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều).

IV. Nên chọn serum loại nào để hạn chế bị bắt nắng?

Nếu bạn lo ngại về vấn đề bắt nắng hoặc sở hữu làn da nhạy cảm, có thể ưu tiên lựa chọn các nhóm serum sau, đặc biệt cho chu trình dưỡng da ban ngày:

1. Gợi ý các nhóm serum không gây bắt nắng, không làm sạm da

Serum cấp ẩm sâu: Như Hyaluronic Acid đa phân tử, Glycerin, Panthenol (Vitamin B5). Với khả năng giúp da ngậm nước, căng bóng, mềm mại mà không gây nhạy cảm với ánh nắng.
Serum phục hồi, làm dịu da: Như Peptides (kích thích sản sinh collagen, phục hồi tổn thương), Ceramides (củng cố hàng rào bảo vệ da), Niacinamide (kháng viêm, giảm đỏ, kiểm soát dầu, làm sáng da an toàn), chiết xuất rau má (Centella Asiatica), yến mạch, lô hội.
Serum chống oxy hóa (ngoài Vitamin C dạng LAA mạnh đã đề cập): Chẳng hạn như Vitamin E, Ferulic Acid (thường kết hợp với Vitamin C và E để tăng độ ổn định và hiệu quả), Resveratrol, Coenzyme Q10, chiết xuất trà xanh, Bakuchiol. Với tác dụng chính là bảo vệ da khỏi tác hại của gốc tự do, hỗ trợ chống lão hóa.

Lưu ý quan trọng: Bạn vẫn cần thoa kem chống nắng phổ rộng vào ban ngày ngay cả khi dùng những loại serum kể trên.

2. Đọc vị bảng thành phần trước khi sử dụng

Là người làm đẹp thông thái, bạn nên tập làm quen với việc đọc bảng thành phần (thường được ghi là INCI list hoặc Ingredients) trên bao bì sản phẩm. Điều này sẽ giúp bạn chủ động nhận diện các hoạt chất có nguy cơ gây bắt nắng cao. Các thành phần thường được liệt kê theo thứ tự nồng độ giảm dần.

Nếu không chắc chắn về một thành phần nào đó, đừng ngần ngại tìm hiểu thêm thông tin từ các nguồn uy tín hoặc tham khảo ý kiến của chuyên gia da liễu.

V. Xử lý tình trạng da bị ăn nắng, sạm đen do dùng serum

1. Dấu hiệu làn da đang bị tổn thương do ánh nắng mặt trời (và có thể do serum làm tăng nhạy cảm)

Da đột ngột trở nên đỏ rát, ngứa ngáy, châm chích dữ dội.
Xuất hiện tình trạng bong tróc da từng mảng, da khô căng bất thường.
Nổi mụn trứng cá, mụn nước li ti hoặc các loại mụn bất thường khác không có trước đó.
Da sạm màu nhanh chóng, các đốm nâu (nám, tàn nhang) trở nên đậm màu hơn dù có sử dụng kem chống nắng.
Cảm giác nóng ran, khó chịu trên da kéo dài.

2. Các bước xử lý tức thời

Ngừng sử dụng loại serum nghi ngờ gây ra vấn đề và tất cả các mỹ phẩm trị mụn, trị thâm, trị nám khác.
Sử dụng sữa rửa mặt không chứa xà phòng, không hương liệu, cực kỳ dịu nhẹ và làm sạch mặt. Tránh chà xát quá mạnh.
Đắp mặt nạ làm dịu có chứa các thành phần như lô hội, rau má, yến mạch để làm dịu da.
Xịt khoáng thường xuyên để cấp ẩm và làm mát da.
Có thể chườm mát nhẹ nhàng bằng khăn lạnh sạch hoặc túi gel lạnh đã được bọc trong khăn mỏng.
Sử dụng các sản phẩm dưỡng ẩm, phục hồi chứa Panthenol (B5), Ceramides, Peptides hay Hyaluronic Acid. Kết cấu sản phẩm phải mỏng nhẹ, dễ thẩm thấu, không gây bí da.
Bảo vệ da kỹ càng hơn bao giờ hết bằng kem chống nắng phổ rộng SPF 50+, PA++++ và các biện pháp che chắn vật lý (mũ, áo, kính). Hạn chế tối đa việc ra nắng, đặc biệt là vào giờ cao điểm.
Chỉ giữ lại các bước cơ bản: Làm sạch dịu nhẹ – Dưỡng ẩm/Phục hồi – Chống nắng. Tránh trang điểm nếu có thể cho đến khi da hoàn toàn ổn định.

Kết luận

Tóm lại, việc serum có gây bắt nắng hay không phụ thuộc lớn vào thành phần cụ thể có trong sản phẩm và quan trọng hơn cả là cách chúng ta sử dụng và bảo vệ làn da của mình. Không phải tất cả các loại serum đều khiến da bạn bị ăn nắng. Hãy chia sẻ bài viết này đến những người bạn quan tâm để cùng nhau chăm sóc da đúng cách nhé!

MỚI

NỔI BẬT