Mụn trứng cá xuất hiện ở bất cứ độ tuổi nào, dù bạn 15 hay 35 tuổi, những nốt mụn không mong muốn đó vẫn có thể xuất hiện. Nhưng bạn có biết rằng mụn trứng cá mà bạn từng gặp khi còn là thiếu niên không hoàn toàn giống với mụn trứng cá mà bạn có thể gặp phải khi trưởng thành không? Để biết thêm thông tin chi tiết về những điểm khác biệt chính — và cách tốt nhất để điều trị cả hai các loại mụn.
Nguyên nhân nào gây ra mụn trứng cá ở thanh thiếu niên?
Mụn trứng cá cực kỳ phổ biến ở thanh thiếu niên. Hãy nhớ rằng, mụn trứng cá bắt đầu khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn do dầu thừa và da chết. Trong một số trường hợp, vi khuẩn gây mụn trứng cá có tên là C. acnes ăn hỗn hợp này, dẫn đến mụn viêm.
Nhưng tại sao mụn trứng cá lại phổ biến ở thanh thiếu niên? Mặc dù mụn trứng cá là một tình trạng cực kỳ phức tạp, chúng ta biết rằng có nhiều loại yếu tố đóng một vai trò. Nhiều yếu tố trong số này phổ biến hơn trong những năm tuổi thiếu niên:
Tăng đột biến hormone: Thanh thiếu niên trải qua sự gia tăng đáng kể androgen—hormone sinh dục (bao gồm testosterone) làm tăng đáng kể bã nhờn sản xuất. Điều này làm tăng khả năng tắc nghẽn lỗ chân lông.
Di truyền: Các nghiên cứu cho thấy nếu bạn có người thân bị mụn trứng cá, bạn sẽ có nhiều khả năng gặp phải tình trạng này hơn.
Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao: Chế độ ăn nhiều đường đã qua chế biến và carbohydrate (tức là đồ ăn vặt) có thể dẫn đến tình trạng nồng độ insulin cao mãn tính – từ đó làm tăng androgen và do đó làm tăng sản xuất bã nhờn.
Nguyên nhân gây mụn trứng cá ở người lớn: hormone và lối sống
Mụn trứng cá ở người lớn đang gia tăng—có thể là do căng thẳng và môi trường sống hiện đại. Nhiều phụ nữ hơn nam giới bị mụn trứng cá sau tuổi vị thành niên và hầu hết đều bị mụn trứng cá ở một mức độ nào đó khi còn là thiếu niên.
Mụn ở người lớn về cơ bản giống với mụn ở tuổi thiếu niên, nhưng nguyên nhân thì hơi khác một chút:
Biến động nội tiết tố: Mặc dù không nghiêm trọng như ở tuổi dậy thì, nhưng những thay đổi về mức độ nội tiết có thể làm tăng nồng độ testosterone tương đối, dẫn đến mụn trứng cá.
Tình trạng sức khỏe: Các rối loạn gây mất cân bằng nội tiết tố, như hội chứng buồng trứng đa nang hoặc bệnh tiểu đường loại 2, có thể gây ra tình trạng bã nhờn bất thường.
Thuốc: Một số loại thuốc, bao gồm steroid và lithium, có thể gây ra mụn trứng cá.
Lối sống: Chế độ ăn có chỉ số đường huyết cao, hút thuốc, căng thẳng và việc ngủ không đủ giấc đều có thể làm tăng nguy cơ nổi mụn ở người lớn.
Điều đáng chú ý là khi chúng ta già đi, khả năng tự tái tạo của da chậm lại. Sự thay đổi tế bào chậm lại này, kết hợp với các yếu tố như giảm sản xuất collagen, có nghĩa là da người lớn dễ bị tổn thương chậm hơn và mụn nang sâu hơn. Hiểu được những thay đổi cơ bản này có thể giúp điều chỉnh các chiến lược điều trị hiệu quả hơn.
Mụn trứng cá ở tuổi vị thành niên so với mụn trứng cá ở người lớn: so sánh chi tiết
Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa mụn trứng cá ở tuổi vị thành niên và người lớn, sau đây là bảng phân tích:
Mụn ở thanh thiếu niên | Mụn ở người trưởng thành | |
Nguyên nhân chính | Sự gia tăng hormone trong thời kỳ dậy thì | Biến động nội tiết tố, căng thẳng, lối sống, thuốc men |
Tỷ lệ giới tính | Phổ biến hơn ở nam giới | Phổ biến hơn ở phụ nữ |
Địa điểm chung
Loại mụn |
Vùng chữ T (trán, mũi, cằm)
Viêm và không viêm |
Đường viền hàm, cằm, xung quanh miệng
Thường xuyên bị viêm |
Tỷ lệ chữa lành | Nhanh hơn do quá trình tái tạo da nhanh hơn | Chậm hơn do quá trình tái tạo da chậm lại |
Các chất điều trị mụn không kê đơn | Axit salicylic, benzoyl peroxide, retinol | Axit salicylic, benzoyl peroxide, retinol + lối sống |
Điều trị mụn trứng cá ở tuổi vị thành niên so với người lớn: sự khác biệt chính
Vì quá trình cơ bản ở cả thanh thiếu niên và người lớn đều giống nhau—lỗ chân lông bị tắc nghẽn và có thể bị viêm—nên phương pháp điều trị và phòng ngừa mụn trứng cá ở cả hai nhóm đều giống nhau.
Phương pháp điều trị mụn hiệu quả nhất bao gồm một thói quen đơn giản:
Axit salicylic: Chất tẩy tế bào chết hòa tan trong dầu này thấm sâu vào lỗ chân lông để giúp làm sạch bã nhờn và cặn bẩn. Hãy thử: Gel rửa mặt Salicylic Neutidi
Benzoyl peroxid: Một thành phần kháng khuẩn có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn C. acnes và làm dịu da.
Retinol: Cái này dẫn xuất của vitamin A tăng cường quá trình thay đổi tế bào, giúp ngăn ngừa tế bào da chết làm tắc nghẽn lỗ chân lông.
Điều đáng chú ý là việc duy trì sự cân bằng của làn da với các thành phần nuôi dưỡng và bảo vệ đặc biệt quan trọng khi thực hiện chế độ chống mụn, có thể gây khô da. Bạn cũng nên sử dụng kem dưỡng ẩm nhẹ, dịu nhẹ để chống lại tác động của các phương pháp điều trị mụn (hãy thử: Gel dưỡng ẩm Neutidi Pro Acne Gel).
Phân biệt các phương pháp điều trị mụn trứng cá ở người lớn
Trong khi cả thanh thiếu niên và người lớn đều có thể hưởng lợi từ việc sử dụng axit salicylic, benzoyl peroxide và retinol, người lớn cũng có thể cân nhắc các phương pháp điều trị giải quyết tình trạng mất cân bằng nội tiết tố. Ngoài ra, việc kết hợp thay đổi lối sống, như kiểm soát căng thẳng và điều chỉnh chế độ ăn uống, có thể tác động đáng kể đến mụn trứng cá ở người lớn.
Lời khuyên: Đối với người trưởng thành, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát căng thẳng và giấc ngủ. Làn da phản ánh sức khỏe tổng thể của bạn và duy trì sự cân bằng là chìa khóa để ngăn ngừa mụn trứng cá ở người trưởng thành.
Câu hỏi thường gặp:
H: Mụn trứng cá ở người lớn có thể được điều trị giống như mụn trứng cá ở tuổi vị thành niên không?
A: Mặc dù các nguyên tắc cơ bản của việc điều trị mụn trứng cá – giữ lỗ chân lông thông thoáng và giảm viêm – áp dụng cho cả hai trường hợp, mụn trứng cá ở người lớn có thể cần các phương pháp điều trị bổ sung như liệu pháp hormone hoặc thay đổi lối sống.
H: Thành phần chăm sóc da nào tốt nhất để kiểm soát mụn trứng cá ở người lớn?
A: Retinol, axit salicylic và benzoyl peroxide là những thành phần chính, nhưng người bị mụn trứng cá ở người lớn cũng có thể được hưởng lợi từ chất chống oxy hóa và axit alpha hydroxy để giúp hỗ trợ quá trình bảo vệ và tái tạo tế bào da.
H: Sự thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến mụn trứng cá ở thanh thiếu niên như thế nào so với người lớn?
A: Ở tuổi vị thành niên, sự gia tăng hormone mạnh hơn và liên quan trực tiếp đến tuổi dậy thì. Ở người lớn, những thay đổi về hormone tinh tế hơn nhưng có thể trầm trọng hơn do căng thẳng, chu kỳ kinh nguyệt.
Cuối cùng
Phần lớn thanh thiếu niên đều bị một số dạng mụn trứng cá — nhưng tình trạng này cũng ngày càng phổ biến ở người lớn. Bất kể bạn đang phải đối mặt với loại mụn nào, chìa khóa là tính nhất quán. Tuân thủ một thói quen với sự kết hợp đúng đắn các thành phần da liễu và nếu bạn không thấy cải thiện, hãy nói chuyện với bác sĩ da liễu của bạn.